Familie De Noter
 |
Biographies of a famous family of painters & drawing artists from Mechelen |
(tekening Jan Baptist De Noter)
Vele nieuwsgierige (al zouden we moeten spreken van "oudgierige") Mechelaars bewonderden als vroegste zichten van bepaalde gebouwen en stadsomgevingen enige reproducties van aquareltekeningen door De Noter. Die hebben een grote historische waarde omdat ze dateren van net voor de verdwijning van de stadswallen grote veranderingen teweeg bracht. Deze Jan Baptist was echter niet de enige grafische kunstenaar in de familie De Noter (ook wel de Noter gespeld).
Pieter Frans De Noter de Oudere[bewerken]
Pieter Frans De Noter de Oudere werd geboren in 1747 te Walem (bij Mechelen) en overleed in 1830 te Mechelen. Hij was een leerling aan de Mechelse Tekenacademie, behaalde er de eerste prijs in architectuur- en perspectieftekenen en bouwde er zijn leraarsloopbaan verder uit. In 1788 verhuisde de hele familie De Noter naar Mechelen. Een van de broers, Simon De Noter, nam de religieuze voornaam Bernardus aan en werd te Gent de eerste algemene overste van de Broeders van Liefde.
Onder meer een technisch grondplan van de Melaanaftakking met het complex van watermolens aan de Dijle nabij de Hanswijkpoort, door Pieter Frans senior opgemeten en getekend in mei 1809, berust in het stadsarchief.
Pieter Frans De Noter de Jonge[bewerken]
Pieter Frans De Noter de Jonge was de Ouderes zoon die geboren werd te Walem op 23 februari 1779 en op 22 november 1843 overleed in Gent. Al op jonge leeftijd had hij voeling met kunst.
Hij was een leerling van Willem Jacob Herreyns aan de Mechelse Academie en volgde lessen bij de beeldhouwer Jan-Frans van Geel. De Franse invasie maakte echter in 1793 verdere studies onmogelijk.
Eén van zijn eerste artistieke commissies was vervaardiging van een decoratie voor de Sint-Pieter-en-Pauluskerk te Mechelen. Dit project dat een stempel op zijn verdere carrière zou drukken, ving kort na 1793 aan en hij werkte ertoe samen met zowel zijn vader als Willem Herreyns.
Doordat het Franse bezettingsleger deze kerk had omgedoopt in een “Temple de la Raison” en serieuze schade had aangericht (enkel om de religieuze instituten van de Lage Landen te onderdrukken of te intimideren), kregen de broers Pieter Frans en Jan Baptist interesse voor de architectonische erfenis van de Vlaamse steden.
Alvorens Pieter Frans zich zou toeleggen op het schilderen, werkte hij als ontwerper voor een stoffenfabrikant en als drukker. In 1810 verhuisde hij naar Gent, waar hij een tijd met zijn oom Simon samenwoonde en geregeld exposeerde in de Salons Belge et Nord de France en verschillende prijzen in ontvangst mocht nemen. Hij bracht vooral Gent uitgebreid in beeld, vooral kerkinterieuren en stadsgezichten.
Jan Baptist De Noter[bewerken]
Jan Baptist De Noter werd geboren op 30 november 1786 te Walem en verhuisde pas in 1814 naar Gent, waar hij in 1818 Charlotte Maya huwde.
Jan Baptist was begeesterd door de studie van oude gebouwen en mede dankzij kanunnik Jan Schöffer (Schoeffer) die hem een opdracht gaf die tussen 1830 en 1850 driehonderdveertig schetsen en tekeningen op papier opleverde, wordt hij geroemd als redder van het historische stadsuitzicht te Mechelen. Zijn omvangrijke oeuvre vereeuwigde talrijke binnenzichten van kerken, stadspoorten en gebouwen, want veel viel sindsdien onder de slopershamer.[1] Ook te Gent verwierf J. B. De Noter zulke verdienste.
Die aquarellen uit de verzameling Schöffer zijn weergegeven in het uniek kijkboek "Mechelen zoals J.B. De Noter het zag" van de Mechelse historicus en journalist Jan Neckers. De tekeningen van vlak voor de vroegste fotografie en voor de afbraak van de middeleeuwse stadsomwallingen, geven ook een goed beeld van de dominante gronden en gebouwen van kloosters, abdijen en refuges te Mechelen. Ze worden nog steeds beschouwd als een belangrijke iconografische bron bij opgravingen en archeologisch onderzoek in Mechelen.[N 1]
David De Noter[bewerken]
David Emile Joseph De Noter, de zoon van Jan Baptist, werd geboren te Gent in 1818 en stierf in 1892 te Saint Eugène (nu Bologhine) in Algiers. Hij schilderde bij voorkeur interieurs, genretaferelen en stillevens met bloemen, vruchten en/of wild. In 1840 vestigde David zich te Brussel maar verbleef ook geregeld in Parijs.
Te Mechelen huwde hij in 1845 Clemence Wauters. Van de werken waarnaar Léopold Godenne de pentekeningen maakte die het (na 1925) door Willy Godenne uitgegeven 'Oud Mechelen' illustreren, is David de enige schilder van wie de naam vernoemd wordt.
David werkte samen met Jean August Henri Leys uit Antwerpen, waar hij onder andere bloemen, groenten en fruit schilderde op een aantal werken van Leys, die op zijn beurt de figuren op een aantal werken van David aanbracht. Uitbesteding bleef tot ver in de 19e eeuw gebruikelijk voor bijvoorbeeld portrettisten, schilders van bloemstukken en stillevens, veeschilders, marinisten en landschapschilders.
Raphaël De Noter[bewerken]
Raphaël Ferdinand De Noter, in 1856 geboren als vierde van de zeven kinderen van David, werd eveneens kunstschilder.
Jan Frans De Noter[bewerken]
Jan Frans De Noter was Pieter Frans de Ouderes zoon die geboren werd in 1787 te Walem en in 1855 overleed te Mechelen. Hij volgde les aan de Mechelse Academie waar hij zich interesseerde in archeologie. Op latere leeftijd maakte hij olieverfschilderijen en aquarellen en kopieerde oude stadsgezichten.
Baptist Henry De Noter[bewerken]
Baptist Henry De Noter was eveneens een te Walem geboren zoon van Pieter Frans de Oudere en was architect.
Artiestenstamboom[bewerken]
| Pieter Frans De Noter de Oudere | |||
| Pieter Frans De Noter de Jonge | Jan Baptist De Noter | Jan Frans De Noter | Baptist Henry De Noter |
| David Emile Joseph De Noter | |||
| Raphaël Ferdinand De Noter (het 4e kind van Davids zeven) |
|||
Galerij[bewerken]
Het Predikheren- of Dominikanenklooster (kazerne Generaal Delobbe tot 1975)
(Tekening J.B. De Noter)
Externe links[bewerken]
- Grondplan aquatisch complex nabij de Hanswijkpoort, door Pieter Frans de Oudere in 1809. Stadsarchief (Beeldbank Mechelen).
- Wintergezicht in Gent – Pieter Frans De Noter, de Jongere
- Jan Baptist de Noter
- Binnenkoer van de refuge (of toevluchtshuis) van Tongerloo te Mechelen, een pentekening van Jan Baptist De Noter uit 1760
- Pieter Frans de Noter en Felix Vigne, Albrecht Dürer voor het veelluik met de aanbidding van het Lam Gods in de Sint-Baafskathedraal te Gent, door de gebroeders Hubert en Jan van Eyck, ca. 1840, olieverf op doek, 133 x 106,6 cm, Collectie Rijksmuseum Twenthe, Enschede.
- David Emile Joseph de Noter
Bronnen[bewerken]
- Alcide, Marc. Bekende Mechelse namen uit het kunstenaarsmilieu op de conscriptielijsten der Fransen (.doc). Auteurswebsite. Ib. (Pdf). SlideShare. Nagezien beide 2019-03-21.
- ↑ Kwartaal E-Melaan 2010/4 website Cultuurraad Mechelen
Voetnoten[bewerken]
- ↑ Neckers, Jan. Mechelen zoals J.B. De Noter het zag, deel I, II en III. Uitg. Stevens Mechelen 1980-1981.
